Fez is een grote stad in het noorden van Marokko en telt maar liefst 1.1 miljoen inwoners. Het is dan ook de tweede stad van Marokko, na Casablanca. Het 'Ville Nouvelle' gedeelte van de stad is niet de moeite waard om te bezoeken, de echte bezienswaardigheid is de oude medina. Een medina is het oudste, vaak ommuurde, gedeelte van een Noord-Afrikaanse stad. Een doolhof van hele kleine gangetjes waar geen einde aan lijkt te komen. Zelfs Google Maps kan je niet goed helpen om je hier doorheen te leiden. De medina van Fez heeft vele leuke souks en mooie Arabische gebouwen en het krioelt er van bedrijvigheid van de lokale bevolking. Fez is een kleine cultuurshock, maar daarom niet minder leuk om te ontdekken. Wij zetten de mooiste en leukste bezienswaardigheden van Fez op een rijtje.

Hoe kom je in Fez?

Fez ligt in het noorden van Marokko en is goed bereikbaar vanuit Nederland aangezien het zijn eigen internationale luchthaven heeft. Je kunt hier dan ook direct naartoe vliegen en vanuit daar met een taxi of huurauto naar de stad gaan. Daarnaast ligt de stad op een redelijke afstand van steden als Meknes, Rabat, Tangiers en Casablanca, en past daarmee goed in een rondreis langs de koningssteden.

Houd er rekening mee dat je met een auto niet in de medina kunt komen. Ben je met de auto, en heb je een accommodatie in de medina, dan dien je deze buiten de muren van de medina te parkeren. Wanneer je gaat zoeken op booking.com of Airbnb, kijk dan goed of er parkeergelegenheid in de buurt is. In veel gevallen kan iemand van het hotel je helpen bij het parkeren van je auto en je vervolgens begeleiden naar de accommodatie.

Tip: Wij zouden adviseren de medina te bezoeken met een gids. Het labyrinth van gangetjes is ongekend groot en er bestaat een groot risico dat je erin verdwaalt. Het kan dan écht moeilijk zijn om je weg terug te vinden. Een gids kost niet veel, en deze kan je in een korte tijd erg veel van de medina laten zien en erover vertellen zonder dat je veel tijd verliest met zoeken. Vaak kun je bij je hotel of riad om een gids vragen die dezelfde dag nog met je op pad wil.

Souks

Souks heb je in de medina van Fez in overvloed. Een souk is een Arabische markt met vele kleine zaakjes en winkeltjes. In veel gevallen zijn dit winkeltjes met souvenirs, kleding of andere 'hebbedingetjes'. Daarnaast zul je ook gedeeltes tegenkomen waar een bepaald ambacht overheerst. Zo heb je gedeeltes voor koperbewerkers, lampenmakers, stofververs, keramiekmakers en leerlooiers. Het is leuk om deze souks te ontdekken, en vaak kun je met eigen ogen zien hoe bepaalde producten worden gemaakt.

Verse producten

Ook verse producten kom je veel tegen in de medina. Zo'n beetje elke soort groenten, fruit of specerijen kom je er wel tegen en de winkeliers willen die maar wat graag aan je verkopen en zullen je van her en der toeroepen om een kijkje te komen nemen. Ook slagers vind je er veel. Met enige regelmaat zul je zelfs levende kippen in kleine hokken gepropt zien zitten. In de kleine slagerijen worden deze dieren in sommige gevallen zelfs zichtbaar voor voorbijgangers geslacht. Voor ons Nederlanders kan dit aanzicht best aangrijpend en indrukwekkend zijn.

Leerlooierijen

Misschien wel het belangrijkste ambacht in Fez is het leerlooien. In de medina van Fez zijn een drietal leerlooierijen gevestigd. De grootste en bekendste is de Chouara tannery. Vanaf het dakterras kun je hier het traditionele productieproces van het leerlooien bekijken. Onderweg naar de leerlooiers zie je al met enige regelmaat een groepje ezels door de straten lopen met een grote lading leer op hun rug.

Zoals gezegd zijn wij met een gids en deze brengt ons eenvoudig naar Chouara. Als je zonder gids komt dan zul je waarschijnlijk een hele reeks aan verkooppraatjes moeten aanhoren en een fooi moeten geven om vanaf dakterras te mogen kijken. Onze gids heeft deze fooi al 'afgehandeld' als onderdeel van onze tour dus we kunnen kijken zonder al dit geneuzel. De geur van de leerbewerkingen zijn niet erg fijn, dus dat is misschien iets om rekening mee te houden.

Het dakterras is gelegen boven de lederwinkel. In deze winkel kun je vele producten vinden welke zijn gemaakt van het leer dat hier wordt gemaakt. Het is leuk om rond te neuzen, maar bereid je wel voor op het nodige gedram van de verkopers.

Kairaouine-moskee

De Kairaouine universiteit is erg bijzonder, aangezien het door UNESCO en het Guinness Book of Records word gezien als de oudste universiteit ter wereld. Het werd gesticht in het jaar 859 door Fatima El-Fihriya, ten tijde van de Islamitsche Gouden Eeuw. De madrassa (school) groeide uit tot een universiteit, en de moskee is één van de grootste in Noord-Afrika.

Wij mochten het gebouw zelf niet betreden, maar vanuit de steegjes in de medina hadden we een mooi uitzicht over de binnenplaats. Vanuit daar schoten we de onderstaande foto.

Al-Attarine madrasa

Niet ver van de Kairaouine-moskee vind je de Al-Attarine madrassa. Letterlijk vertaald betekent Al-Attarine madrasa "de school van de parfumeurs". De naam Al-Attarine komt van de gelijknamige Souk, waar specerijen en parfums worden verkocht. Het gebouw word gezien als één van de grootste prestaties op het gebied van architectuur, vooral dankzij de zeer complexe en prachtige decoraties. Wanneer je langs de wanden van de binnenplaats loopt zul je versteld staan van het zeer gedetailleerde stuc- en pleisterwerk en prachtige houten afwerkingen.

Een andere mooie koranschool is de Madrassa Bou Inania.

Moskee van de Andalusiërs

Deze moskee is één van de oudste moskeeën in Marokko en Noord-Afrika en werd lang geleden gebouwd, in het jaar 860. Deze moskee is verwant aan de Kairaouine moskee omdat ze gelijktijdig werden gebouwd. Het historische figuur Fatima al-Fihriya bouwde de Kairaouine moskee, terwijl haar zus Maryam al-Fihriya de moskee van de Andalusiërs bouwde. De zussen waren oorspronkelijk afkomstig uit het huidige Tunesië, en besteedden hun geërfde fortuin aan het bouwen van moskeeën.

De naam van de moskee 'Al-Andalus' dankt zijn naam aan de Andalusiërs die het Spaanse Cordoba ontvluchtten. Fez verwelkomde zo'n 800 families en zijn gaan helpen bij het bouwen van de moskeeën. Sindsdien heeft het gebouw diverse uitbreidingen en restauraties ondergaan waarmee het zijn huidige vorm heeft gekregen. De entree van de moskee is, dankzij zijn prachtige pleisteren versieringen en houtafwerkingen, erg fotogeniek en is dus een goede plek om foto's te maken. De onderstaande foto hebben we daar gemaakt.

Bab Bou Jeloud

De Bab Bou Jeloud, ofwel 'De Blauwe Poort' is een mooie toegangspoort tot de medina van Fez. Azuurblauw en wit zijn de kleuren van Fez en deze vindt je terug op deze entree. Als je via deze ingang de medina inloopt bevindt je je direct in een drukke straat vol winkeltjes en kleine restaurants. Met name 's avonds is het hier een drukte van jewelste en is het erg leuk en gezellig om hier rond te struinen.

Koninklijke Paleis

Het koninklijke paleis 'Dar El-Makhzen' is een hele mooie bezienswaardigheid in Fez. De voorgevel van het paleis is gelegen aan een groot plein en ziet er met name 's avonds erg mooi uit dankzij de sfeervolle verlichting. Het is gelegen in de 'nieuwe' medina 'Fez el-Jdid' en wanneer je vanuit het paleis verder loopt kom je bij de ingang van de medina (Mellah) waar je vele winkeltjes en kraampjes zult vinden.

Het paleis Dar el-Makhzen is gebouwd in de 14e eeuw, ten tijde van de Merinidische heerschappij in Marokko. Het terrein van het paleis beslaat zo'n 80 hectare en is dus erg groot. Hier beinvden zich tuinen, een moskee en een koranschool. Helaas is dit voor publiek niet te bezichtigen en het is dus alleen mogelijk om de buitenkant van het gebouw te bewonderen.

Marinid Tombs

De medina van Fez is de grootste actieve medina van de wereld. Wanneer je door de kleine steegjes struint zul je snel merken dat er geen einde aan lijkt te komen. Toch is de ware grote van de medina niet goed zichtbaar vanuit de straatjes zelf. Vanuit de Marinid Tombes heb je een goed uitzicht van boven over de medina en vanuit hier zul je zien hoe groot de medina daadwerkelijk is. De tombes zelf zijn leuk om te bekijken, maar niet heel bijzonder, maar het uitzicht over de stad is erg indrukwekkend.

De tombes liggen niet op loopafstand en het is daarom wellicht beter om met de taxi te gaan. Vaak kun je makkelijk een taxi via je hotel of riad te regelen.